RUAHA CATHOLIC UNIVERSITY

Makala hii imechunguza utelezi wa uainishaji wa baadhi ya maneno ya Kiswahili kwa kurejelea kigezo cha kimofosintaksia. Data za msingi za makala hii zimekusanywa kwa kutumia mbinu ya upitiaji nyaraka. Nyaraka zilizochunguzwa ni Kivuli Kinaishi na magazeti ya Ijumaa na Mwananchi. Mbinu ya uteuzi lengwa ilitumika kupata tamthiliya na magazeti yaliyolengwa. Katika uchanganuzi wa data tumetumia msingi wa taarifa za kileksika na za kiuamilifu pamoja na msingi wa muundo wa vishiriki vya kitenzi wa nadharia ya Sarufi Leksia Amilifu. Matokeo ya utafiti huu yanaonesha kuwa baadhi ya maneno yanabadilika kutoka aina moja kwenda nyingine. Kwa mfano, vivumishi, vielezi vya wakati na vya mahali vinaweza kuwa nomino. Kiwakilishi kinaweza kuwa kibainishi na kitenzijina kinaweza kuwa kitenzi au nomino. Pia, kihusishi kinaweza kuwa kiunganishi. Makala hii inapendekeza kuwa, kigezo cha kimofosintaksia kinaweza kuwa suluhisho la uainishaji wa aina za maneno katika Kiswahili kuliko vigezo vya kimofolojia na kisemantiki.

Uainishaji wa maneno, kimofosintaksia, sarufi leksia amilifu, utelezi na mwarobaini